Türkiye’de milyonlarca EYT’li vatandaş hükümetin bu konuda atacağı adımı bekliyor.
Aralık ayında TBMM’ye gelecek olan EYT hakkında Sosyal Güvenlik Uzmanı Muhammed Bayram A Haber’de değerlendirmelerde bulundu.
İşte Muhammed Bayram’ın sözleri:
1990’lı yıllarda sayı kat sistemi sonrası EYT devreye girdi. Sosyalist politika ile vatandaşlara erken emeklilik vaad edildi. Bu politika daha sonra sürdürülemedi ve açık vermeye başladı.
BÜYÜK SORUN DOĞURDU
1995’li yıllarda SGK zarar etmeye başladı ve 1999’da EYT yürürlüğe girdi. Bu düzenlemeyle kadınlar 20 yıl, erkekler 25 yıl çalışması gerekirken bir yaş şartı getirildi. Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşına geldiyseniz emekli olabiliyordunuz. Bu da büyük bir sorun doğurdu.
TÜRK MODELİ UYGULANACAK
Taşeronların kadroya alınması sonrası EYT düzenlemesi masadaydı. Bir çalışma grubu kuruldu. Bakan Türk modeli uygulanacağını söyledi. Şu anda bazı kafa karışıklıkları var.
KİMLER NASIL EMEKLİ OLACAK? NE KADAR MAAŞ ALACAK?
EYT’lilerin tek isteği yaş şartının ortadan kaldırılması. Kademeli bir emeklilik söz konusu olabilir. Yüksek prim ödeyenler ile düşük prim ödeyenlerin bir farkı olacak burada.
2000-2008 arası aylık bağlama oranları değişti. Burada karma bir sistem var. Aylık bağlama oranlarıyla birlikte 3 farklı sistem devreye girdi. 2000 öncesi emekli olanlar, 2000-2008 arası emekli olanlar ve 2008 sonrası emekli olanlar. Bunların hepsi farklı maaşlar alıyor. 1261 prim gün sayısı diye bir kavram var. Burada son günler ele alınarak maaş düzenleniyor.
YAŞ ŞARTI GERİ GELEBİLİR
Formüllerin hepsi masada. EYT’de yaş şartı geriye gelebilir. Prim gün sayısıyla bağlantılı olarak maaşlarını alacaklar.
YENİ MAAŞLAR ŞUBAT’TA
Emekliler 2000 öncesi 4268 TL, 2000 sonrası 3500 TL maaşı alınıyor. Ocak ayında başvuranlar şubat ayında yeni maaşlarını alacak. Bu grupların içinde olanlar mutlaka e devlete girip prim gün sayısına baksınlar ve bunları tamamlasınlar.
İŞTE PRİM TAMAMLAMANIN KISA YOLLARI
Erkekler için askerlik borçlanması var burada sigorta süresi de erkene çekilebiliyor. 2 yıl boyunca askerlikle prim tamamlanabiliyor. Kadınlarda bir çocuk için 720 gün prim borçlanılabiliyor. Avukatların staj süresi de prim borçlarına dahil olabiliyor.
MAĞDURİYETLERİN ÖNÜNE GEÇİLECEK
2008 yılında hizmet birleştirme sistemi geldi. Son zamanlarda daha fazla prim ödeyenlerin daha yüksek emekli maaşı alacağı söz konusu değil. Bağ-Kur’lular SGK’lılardan daha fazla prim gün sayısı tamamlanmalı. Bu yasada diğer mağduriyetlerin de önüne geçilecek.