İsrail’in saldırıları doğrudan İran’ın askeri gücünün omurgası olan İslam Devrim Muhafızları Ordusu üzerinde yoğunlaşırken; ülkede hedeflenen rejim değişikliği için uygulanan baskının Devrim Muhafızları’nı daha da radikalleştirme ihtimali hem ABD’de hem de İsrail’de endişelere neden oluyor. Bu doğrultudaki değerlendirmeler bir süredir Wall Street Journal’de yer buluyor. Gazetede görüşlerine yer verilen askeri ve siyasi analistler dini lider Ali Hamaney’in tasfiyesi sonrası İran Devrim Muhafızları’nın bir darbeyle iktidara yerleşebileceği uyarısında bulunuyor. Yapılan değerlendirmelerde Devrim Muhafızları’nın 1979’dan bu yana süregelen çizgisindeki bazı detaylar vurgulanıyor.
MUHAFIZLAR DEVREYE GİRER
İran uzmanı Ray Takeyh’in değerlendirmelerine yer verilen bir raporda ise bir “Devrim Muhafızları Darbesi” yüksek ihtimal olarak görülüyor. Söz konusu değerlendirmede “Hamaney’in iktidarı büyük ölçüde muhafızların sadakatine dayanıyor. Hamaney devrilse veya öldürülse, Devrim Muhafızları büyük ihtimalle devreye girecek. Yeni bir yönetici belirleyecek ve bunu yaparken de benzeri görülmemiş bir güç elde edecek. Bu olayın ardından İran’daki güç dengesi orduya, Muhafızlara doğru kayacak” dedi.
125 BİN KİŞİLİK ÖZEL ORDU
1979’daki kuruluşundan bu yana, İslam Devrim Muhafızları Ordusu İran’ın silahlı kuvvetlerinin en güçlü kolu oldu. Ülkenin ulusal ordusundan ayrı bir konumda olan Devrim Muhafızları’nın ondan daha güçlü konumda olduğu belirtiliyor. Kendi kara kuvvetleri, donanması, hava kuvvetleri, istihbaratı ve özel kuvvetleri olan Devrim Muhafızları’nın toplamda yaklaşık 125 bin personeli olduğu tahmin ediliyor.
EKONOMİYE DE HAKİM
Yapılan yorumlarda özel ordunun İran’ın ekonomik sistemine, siyasi işlerine ve toplumsal yapısına derinlemesine bir şekilde yerleştiği de vurgulanıyor. Söz konusu değerlendirmelerde şu görüşlere yer veriliyor: “Parçalanmış bir ülkede, Devrim Muhafızları zamanla en güçlü aktör olarak ortaya çıktı. Devrim Muhafızları petrol ve gaz, inşaat ve telekomünikasyon dahil olmak üzere tüm büyük altyapı sektörlerine hakim. Tüketim malları ticaretini kontrol eden özel askeri örgüt tarımdan turizme kadar her alanda yüzlerce yan kuruluşu işletiyor; yarı devlet kuruluşu olan şirketlerin fonlarından yararlanıyor.
KONTROL MUHAFIZLARDA
Washington, DC’deki Arap Körfez Devletleri Enstitüsü’nde Devrim Muhafızları konusunda uzman olan Devrim Muhafızları hakkında bir kitabı yazarı bulunan Ali Alfoneh, “Milyonlarca insan Devrim Muhafızları’nın ekonomik imparatorluğu etkisinde” dedi. Alfoneh yazısında şunları kaydetti: “İran Devrim Muhafızları’nın bir bakıma, 1952’den beri devleti kontrol eden Mısır’daki orduya veya 1947’den beri silahlı kuvvetlerin üç büyük darbe de dahil olmak üzere kontrolü elinde tuttuğu Pakistan’daki orduya benziyor.”
DAHA DA GERİCİ BİR REJİM
ABD’de bir Deniz Lisansüstü Okulu’nda doçent olan ve Devrim Muhafızları hakkında bir kitabı bulunan Afshon Ostovar da tıpkı Ray Takeyh gibi İran’da bir Devrim Muhafızları darbesini yüksek ihtimal olarak görüyor. Ostovar, “Hamaney’i suikastla öldürmek bir coşkuyu körükleyebilir. Daha liberal, laik, normal bir rejim yerine, çok daha saldırgan, şahin, tepkisel, gerici bir rejim ortaya çıkarabilecek bir askeri darbe olabilir” diyor.