Taliban’ın Afganistan’da kamusal alanlarda kadınları silme çabası kadın fotoğraflarının sergilendiği vitrinleri tahrip etmesiyle başladı. Taliban, cadde ve sokaklardaki kadın tasvirini yok etme isteğiyle ilgili son uygulaması ise cansız mankenlere yönelik oldu.
ABD’li Business Insider adlı kuruluş, Taliban’ın cansın mankenleri neden yok etmek istediğini ve bunun Afganistan’daki hem erkeklerin hem de kadınların hayatlarını nasıl etkilediğini öğrenmek için aralarında bir dükkan sahibi ve Afgan doğumlu bir akademisyenin de bulunduğu Kabilliler ile röportaj yaptı.
Taliban, dükkan sahiplerinin mankenlerinin kafalarını çıkarmaları veya hepsini ortadan kaldırmaları gerektiğini duyurdu. Ancak birkaç işletmeci, mankenlerini sağlam tutmalarına izin vermesi için Taliban’a yalvardı.
Taliban bunu kabul etti, ancak tüm mankenlerin yüzlerinin kapalı olmasını istedi. Böyle bir dükkan sahibi Faysal Aziz,. Mart ayında Dartmouth College’da siyaset bilimi ve hükümet okumak için ABD’ye gelmeden önce, geleneksel Afgan kıyafetleri satan bir aile şirketi işletiyordu.
Azizi, Insider’a Taliban’ın manken kullanımını tamamen yasaklamaya çalışmadan önce yerel halkı mankenlerin fotoğraflarını gösteren pankartları bozmaya zorladığını söyledi. Taliban, İslam hukukunun katı yorumlarına göre, insan şeklindeki heykellerin ve resimlerin yasak olduğuna inanıyor.
“AŞIRILIK YANLISI BİR İDEOLOJİNİN PARÇASI”
Ancak, Maryland Loyola Üniversitesi’nde modern Ortadoğu tarihi profesörü olan Afgan doğumlu Bahar Celali gibi uzmanlar, mankenleri tahrif etme hareketinin, kişisel özgürlüklere saldırmak ve Afganistan’daki yaşamı herhangi bir normallik görünümünden kurtarmak için aşırılık yanlısı bir ideolojinin parçası olduğuna inanıyor.
1979’daki Sovyet işgalinden sonra Afganistan’dan kaçan Celali, “Geçmişin en muhafazakar Afgan rejimleri altında bile, mankenler kentsel peyzajın ayrılmaz bir parçasıydı.” diye konuştu.
Diğer taraftan, Afganistan’daki bazı dükkan sahipleri, mankenlerin yüzlerini gizlemek için alüminyum folyo veya boya kullanırken, Azizi hala mankenlerin şık görünmesinin önemli olduğunu düşündüğünü söyledi. Afganistan’daki kardeşlerinin yardımıyla dükkanı ABD’den yönetmeye devam ettiğini belirten Azizi, “Vitrin mankenler, mağaza sahipleri için değerli bir üründür. Her birinin maliyetinin 200 ila 300 dolar arasında. Kafalarındaki kumaşların, maske gibi görünmesi için elbisenin rengiyle eşleştirmeye çalışıyoruz. Plastik bir poşet koyamayız. Birini kaçırmışsınız gibi görünüyor.” dedi.
SATIŞLARIN YARISINDAN FAZLASI DÜŞTÜ
Azizi, ayrıca dükkan sahipleri onu modaya uygun göstermeye ne kadar uğraşırsa uğraşsın kafaları gizlenen mankenlerin alışveriş yapanları kötü etkilediğini söyledi. Azizi, kısıtlamaların başlamasından bu yana dükkanındaki satışların yüzde 50 ile yüzde 70 arasında düştüğünü sözlerine ekledi.
Son olarak, mankenlerin buzdağının görünen kısmı olabileceğini söyleyen Azizi, Taliban’ın zaman içinde daha fazla kısıtlama getirmesini beklediğini belirterek, “Yerel ekonomi için Taliban’ın halka iyi davranması gerekiyor. Ancak istikrara kavuştuklarında, üç veya dört yıl içinde, her şeyi yasaklayacaklar.” dedi.
Celali ise Taliban için planın kadınları sürekli olarak kamusal alandan silmek olduğunu söyledi. Mankenleri, kadınlara ve kadınların kamusal alandaki varlığına yönelik daha geniş çaplı saldırının bir başka örneği olarak niteleyen Celali, “Afganistan’da bir kadın olmak, eğitim, istihdam, hareket özgürlüğü ve temelde hiçbir normallik duygusu olmadan ev hapsinde olmakla eşdeğer olacak.” ifadelerini kullandı.