1) KAZAN TARHANASI

Anadolu’da yaygın olan tarhana çorbası bir takım farklı ilavelerle Bursa’nın ova ve dağ bölgesinde de yapılmaktadır. Geleneksel Bursa mutfağında önemli bir yeri olan bu lezzetin bir adı da “Sütlü Tarhana” dır.

Bu çorbanın içerisinde; domates, yeşil biber, un, nohut, kırık buğday, tuz ve diğer bölgelerde yapılan tarhana çorbalarından farklı olarak süt vardır. Süt 4 gün bekletilir ve ekşimesi sağlanarak çorbanın içine katılır. Özellikle yaz aylarında yaygın olarak yapılan bu çorbada “tarhana kokusu” adı verilen baharatlar kullanılmaktadır.

2) GELİNCİK BÖREĞİ

Geleneksel Bursa mutfağının lezzetli böreklerinden bir tanesi olan bu böreğin bir diğer adı da çarşaf böreğidir.

Un, tuz ve su ile hazırlanan börek hamuru genellikle çarşaf üzerine, birkaç kişi vasıtasıyla elle çekiştirilerek yufka şeklinde açılır. İçine iç malzeme olarak, Uludağ’ın eteklerinde yetişen gelincik otu ve lor peyniri atılarak yufkanın içine serilir. Yufka sarılarak dürüm şeklinde katlanır ve tepsinin ortasından başlanıp yuvarlak oluşturularak yerleştirilir. Böreğin üzerine Bursa’nın yöresel zeytinyağı dökülerek taş fırınlarda pişirilir. Fırınlandıktan sonra servise hazır hale getirilen bu lezzeti, Bursa’nın bazı fırın ve pastanelerinde bulabilirsiniz.

3) ETLİ ERİK YEMEĞİ

Kökeni Osmanlı mutfağına uzanan etli erik yemeği, bahar aylarında yeşil eriklerin lezzeti ile kuzu etini bütünleştiren özel bir yemektir.

Önceden sıcak suda kaynatılmış eriklerin çekirdekleri çıkarılır. Diğer yandan kuşbaşı şeklinde kesilen kuzu etleri tereyağı ile kavrulan soğanların olduğu tencereye ilave edilerek etler suyunu çekene kadar karıştırılır. Pişen etlere su ve erik ilave edilerek bir süre kaynatıldıktan sonra servise hazır hale getirilir.

4) DAMAT PAÇASI

Geleneksel Bursa lezzetlerinden birisi olan bu yemek, Osmanlı mutfağında da yerini almıştır. Bursa düğün geleneklerinde gelinin annesi tarafından yapılır. Bursa mutfağında yaygın olarak yapılmaktadır.

Öncelikle haşlanmış tavuk etinin bir bardak suyu, yağlanan tepsinin içerisinde börek yapar gibi yerleştirildikten sonra tereyağı dökülüp fırınlanan yufkaların üzerine dökülür. Biraz bekletildikten sonra tavuklar, küçük parçalar halinde yufkaların üzerine yerleştirilir. Bununla birlikte tavuk suyu, un, sarımsak, yumurta, sirke, tuz ve karabiber ile hazırlanan beşamel sosu tavukların üzerine dökülür. Servis tabaklarına koyulduktan sonra üzerine tereyağı dökülerek servis edilir.

5) KESTANELİ PİLAV

Uludağ’ın eteklerinde yetişen ve Bursa’nın simgesi olan kestane ile yapılan birçok yemek ve tatlı çeşidi Bursa mutfağında mevcuttur. Bunlardan bir tanesi de Bursa’ya özgü olan kestaneli pilavdır.

İçerisine çeşitli kuru yemişler de konularak hazırlanan bu lezzet için ilk önce kestaneler kaynatılarak kabukları soyulur ve beklemeye alınır. Pilav tenceresinde zeytinyağı ile kavrulan çam fıstığına ve soğanla havuç ilave edilir. Kuş üzümü, baharat ve tereyağı ile harmanlanan karışıma en son soyulmuş kestaneler ve et suyu ilave edilerek pişirilmeye bırakılır.

6) ENGİNAR DOLMASI

Enginar üretiminde zirvede olan Bursa’nın en lezzetli zeytinyağlı yemeklerinden biridir. Hasat zamanı olan Mayıs ve Haziran aylarında taze olarak pişirilmektedir.

Pişirilmeden önce, enginarların dikenli yaprakları kesilir, tuzlu ve limonlu suya atılır. İç harcı için pirinç, taze soğan, maydanoz, kuru soğan ve karabiber zeytinyağı ile kavrularak hazırlanır. Hazırlanan harç, enginarların içine doldurulup üzerlerine zeytinyağı gezdirilerek pişirilir. Bu lezzet soğuk olarak servis edilir.

7) ANJELİK REÇELİ

Uludağ’ın eteklerinde yetişen şifalı anjelik otuyla yapılan bu reçel, nadir bulunan Bursa’ya özgü yerel lezzetlerdendir.

Köklü bir gerçmişi olan bu reçelin tarifinde kullanılan anjelik otu ayıklanıp iyice yıkanır. Diğer taraftan şeker ve sudan oluşan şurup kaynamaya başlayınca anjelik otu ilave edilerek kaynatılmaya devam edilir. En son limon ilave edilir ve kavanozlara konularak saklanır. Atatürk Caddesi’ndeki bazı köklü pastanelerde bu reçeli bulabilirsiniz.

8) MURADİYE ÇORBASI

İsmini, Bursa’nın Muradiye Mahallesi’nden alan bu çorba geleneksel Bursa mutfağının önemli ve özel lezzetlerindendir.

İçerisinde kabak, havuç, arpa şehriye ve küp şeklinde kesilmiş tavuk göğüsü olan bu çorbaya un ve yoğurt karıştırılarak ilave edilip kaynatılıyor. Kaynadıktan sonra servis tabağına konulan çorbanın üzerine eritilmiş naneli tereyağı dökülerek servis yapılıyor.

9) KELES GÜVECİ

Keles İlçesinde yapılmaktadır. Her Cuma günü ilçede bulunan lokantalarda bulabilirsiniz.

Keles Güveci’nin yapımına fırının yakılması ile başlanır. Güveç fırınlarında geleneksel olarak yüksek ısıveren meşe ve çam odunu yakılmaktadır. Keles güveci keçi eti veya erkeç eti ile yapılır. Etler kuşbaşı doğranarak toprak çanaklara ve tencerelere yerleştirilir. Etin üzerine bir miktar tuz ve su ilave edildikten sonra sıcaklığı ekmek pişirme kıvamına gelen fırına yerleştirilir. Akşam saatlerinde fırınlanan güveç sabah saatlerinde açılır. Suyu azalmış güveçlerin üzerine kemik suyu ilave edilir ve sıcak bir şekilde servisi yapılır.

10) TAHİNLİ MURADİYE KURABİYESİ

Geleneksel Bursa mutfağında önemli bir yeri olan tahin, başta hamur işlerinde olmak üzere birçok lezzette kullanılmaktadır. Tahinle yapılan Bursa’ya has hamur işi lezzetlerinden bir tanesi de tahinli Muradiye kurabiyesidir.

İsmini Bursa’nın Muradiye Mahallesi’nden alan ve genellikle Muradiye’de bulabileceğiniz bu kurabiyenin yapılışında mayalanmış hamur, susam, tahin ve pekmez kullanılarak bu leziz atıştırmalık ortaya çıkar.

11) KESTANELİ KUZU GÜVEÇ

Uludağ’ın eteklerinde yetişen ve Bursa’nın simgesi olan kestane ile yapılan birçok yemek ve tatlı çeşidi Bursa mutfağında mevcuttur. Bunlardan bir tanesi de kestaneli kuzu güveçtir.

Yapılışında kullanılan kapaklı güvecin içerisine ilk başta tereyağı konulur. Sonrasında kestaneler başka bir tencerede haşlanarak kabukları soyulur ve kuzu eti, arpacık soğan, doğranmış sarımsak ve domates ile bir kâsede karıştırılıp yağlanmış güvecin içerisine konulur ve üzerine tuz eklenerek geleneksel taş fırınlarda etler yumuşayıncaya kadar pişirilir. Bu leziz yemek, Fırından çıkarılıp sıcak olarak servis edilir.

12) ŞIRA

Bursa ve Osmanlı Mutfağının öne çıkan içeceklerinden bir tanesidir.

Bursa’nın bereketli topraklarında yetiştirilen kara üzümün kurutulup sıkılması sonucu elde edilen bu doğal lezzet, özellikle Bursa Kebap, köfte ve pideli köftenin yanında ikram edilir.

13) AYVA TATLISI

Osmanlı’nın ilk başkenti olan bursa, yöresel yemekleri ve tatlıları ile Osmanlı Saray Mutfağı’nın oluşumunda büyük katkısı olmuştur. Bu lezzetlerden bir tanesi de ayva tatlısıdır. Bu tatlı Bursa’da yaygın olarak pişirilen, geleneksel Bursa mutfağının, meyveli tatlılarındandır.

Bu tatlının yapımında kullanılan ayvalar ilk başta ikiye bölünerek şekerli suda kaynatılır. Sudan çıkarılan ayvalar tepsiye dizilir ve ortalarına kaymak konularak üzerleri kızarıncaya kadar fırında pişirilir. Fırından çıkarıldıktan sonra üzerine kaymak ve ceviz ilave edilerek servis edilir.

14) İNCİR DOLMASI

Bursa’da yetişen yerel ürünlerden bir tanesi olan siyah incirden yapılan bir tatlıdır.

Bu meyveli tatlı için incirler güneşte kurutulmaya bırakılır. Kuruyan incirler 1 saat suda bekletilip yumuşatıldıktan sonra İncirlerin içi ceviz ile doldurulur ve tencereye yerleştirilerek süt veya su ile kaynatılıp soğumaya bırakılır. Üzerine kaymak ilave edilerek servis yapılır.

15) HURMA TATLISI

Bursa mutfağının kendine özgü lezzetleri arasında yer bulan tatlının yarım asırlık bir geçmişi bulunmaktadır. İlk olarak 1968 yılında, bir pastanede “Bağdat Hurma Tatlısı” olarak üretilmeye başlanan bu tatlı, gün geçtikçe orijinal tadı ve şekliyle popülerlik kazandı.

Bu tatlı; un, şeker, yumurta, yoğurt ve 10 tane özel baharatın karışımından oluşuyor. Tatlının sunumu ise şerbet ve Hindistan cevizi ile yapılıyor. Bursa’nın birçok yerinde seyyar olarak satılan bu tatlı, hafif bir tada sahiptir.

16) FUKARA KEŞKÜLÜ

Osmanlı Mutfağına Bursa’nın bir armağanı olan, tarihi II. Murad Han zamanına kadar uzanan bu lezzet, Osmanlı döneminde “derviş çanağı” olarak anılan çanaklarda fukaraya ikram edildiği için fukara keşkülü veya keşkül-ü fukara ismi ile adlandırılır.

Süt, pirinç, çiğ badem ile yapılan bir tatlıdır. Yapımında kullanılan Bademler toz haline getirilir ve üzerine süt dökülerek 1 gün boyunca bekletilir. Aynı şekilde pirinçler de suyun içinde 1 gün boyunca bekletilir ve sonrasında krema haline gelecek şekilde kıyılır. Toz haline gelmiş bademler, krem kıvamına gelen pirinçler ve şeker ile birlikte kaynayan süte ilave edilerek pişirilir. Soğuduktan sonra üzerine Antep fıstığı, fındık veya ceviz konularak servis yapılır.

17) CEVİZLİ LOKUM

Bursa’nın geleneksel mutfak kültürü içinde bayram, düğün ve özel günlerde hazırlanıp ikram edilen bir lezzettir.

Mayalanmış hamur yufka haline getirilip içerisine ceviz, tarçın ve tahin ilave edilerek fırına sürülür. Sonrasında pişen lokumlar misafirlere ikram edilir. Bu lezzeti, Bursa’daki birçok fırın ve pastanelerde bulabilirsiniz.

18) SÜT HELVASI

Bursa’nın kendine has en önemli leziz tatlılarından bir tanesidir. ‘Bursa Helvası’ olarak da anılan bu tatlı Bursa halkı için özel yere sahiptir.

Kıvamı ustalık gerektiren bu tatlıyı yaparken ilk önce tencerede un ve tereyağı kavrulur. Sonrasında süt kaynatılır ve kavrulmuş un ve tereyağına eklenerek karıştırılır. Pişirildikten sonra servise hazır hale gelir. Bursa’nın birçok restoranında bulabileceğiniz balkan kökenli bu leziz tatlı, Bursa halkının vazgeçilmezleri arasındadır.

19) İNEGÖL KÖFTE

Bursa’nın İnegöl ilçesine has marka olmuş bir köftedir.

Kıyma, yuvarlak veya parmak şeklinde taneler halinde yoğrulup köfte haline getirilir ve sonrasında ızgarada pişirilir. İnegöl köftenin en önemli özelliği baharat kullanılmayan bir köfte olmasıdır. Bu lezzet, közlenmiş domates, biber ve bu yemeğin özel salatası olan piyaz ile servis edilir. İnegöl ilçesi başta olmak üzere Bursa’daki birçok restoran ve köftecide bulabilirsiniz.

20) MUSTAFAKEMALPAŞA TATLISI

Adını Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinden alan bu tatlı, Bursa mutfağının geleneksel tatlılarındandır.

Peynir tatlısı olarak da anılan bu yerel lezzet, yörenin sütlerinden üretilmiş özel bir peynirden yapılmaktadır. Şerbet eklenerek servis edilen bu tatlının üzerine tercihe göre ceviz, dondurma ve tahin de eklenebilir.

21) CANTIK

Tarihi Kayhan Çarşısı başta olmak üzere Bursa’nın birçok fırınlarından çıkan bu lezzet, yapılış tarzı ve sunum şekliyle Bursa’ya has bir pide çeşididir. Mayalanmış hamurun üzerine zengin içerikli kıyma, kuşbaşı şeklinde kesilmiş etin harcı veya kaşar peyniri konulur ve taş fırınların içinde pişirilerek servise hazır hale getirilir.

22) TAHİNLİ PİDE

XIX. yy’ın ikinci yarısında Balkan göçmenleri ile Bursa’ya gelen bu lezzet, Bursa’da kahvaltıların vazgeçilmezidir.

Bursa’da birçok pastane ve fırınlarda bulabileceğiniz bu lezzet, mayalı hamurun üzerine pekmezli tahin ve az miktarda şekerin dökülmesiyle hazırlanır. Sonrasında taş fırınlarda pişirilerek servise hazır hale getirilir.

23) BURSA DÖNER KEBABI

Köklü bir geçmişi, pişirme şekli ve kendine has sunumuyla Bursa yemek kültürünün en köklü ve en özel ürünlerinden birisi olan bu lezzet, ilk olarak kebapçıların yaygın olduğu Bursa’nın Kayhan çarşısında ortaya çıkmıştır.

Bursa denince akla ilk gelen lezzetlerden bir tanesidir. Uludağ yaylalarındaki otlar ve kekik ile beslenen kuzuların etleri ve dana eti karıştırılarak kıyma haline getirilip şişe geçirilir. Sonrasında dikey olarak, kömür ateşinin etrafında döndürülerek kızartılır. Kızartılan etler bıçakla ince ince kesilerek servis için hazırlanan tabakta yer alan kızartılmış ve küp şeklinde kesilmiş pidelerin üzerine konulur. Son olarak üzerine domates sosu, tereyağı gezdirilip kenarına yoğurt ve közlenmiş patlıcan konularak servis edilir.

24) PİDELİ KÖFTE

Sunumu, içeriği ve malzemesi ile sadece Bursa’da bulabileceğiniz yerel bir lezzettir.

Evliya Çelebi’nin eserinde de yerini almış olan bu lezzet, asırlardır Bursa mutfağının en önemli yöresel yemeklerinden bir tanesidir. Bursa’nın Kayhan Çarşısı’ndaki köfteci dükkânlarında ortaya çıkmış bir lezzet olarak bilinir. Yapılışında kullanılan kızartılmış ve küp şeklinde kesilmiş pidelerin üzerine Kayhan Çarşısı’nın meşhur köftesi konulur ve üzerinde domates sosuyla birlikte tereyağı gezdirilir. Son olarak kenarına yoğurt konularak servise hazır hale getirilir.

25) KESTANE ŞEKERİ

Bursa’nın simgesi olan Uludağ’ın, eteklerindeki kestane ağaçlarından toplanan kestanelerle yapılan bu tatlı, lezzetini ve formülünü yıllardır koruyarak günümüze kadar gelmiştir.

Bursa’nın en bilinen özgün lezzetlerinden biridir. Bu tatlının yapımında kullanılan kestaneler kaynatılıp kabuğu soyularak öncesinde özel olarak hazırlanan şerbetin içine konulur ve bir gün boyunca bekletildikten sonra servise hazır hale gelir.

Bursa Kestane Şekeri, Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan coğrafi işaret almıştır.