Küresel salgının başladığı 2020 yılından itibaren yüksel enflasyon dalgası tüm dünyada etkili oldu. Tedarik zincirindeki aksaklıklar gıda fiyatlarını tarihi zirvelere taşıdı. Gelişmelerin Türkiye ekonomisine yansıması ise yüksek TÜFE rakamları şeklinde oldu. Mayıs ayında aylık enflasyon yüzde 0,04 olarak ölçülürken yıllık yüzde 39 şeklinde ifade edildi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı Hanehalkı Tüketim Harcaması verilerini açıkladı.

EN PARA GIDA VE KİRAYA GİDİYOR

TÜİK tarafından açıklanan verilere göre aylık ortalama tüketim harcaması hanehalkı başına 12 bin 159 TL ve eşdeğer fert başına 6 bin 259 TL olarak tahmin edildi. Harcamalarda en büyük pay gıda ve kira harcamaları aldı. Hanehalkı Bütçe Araştırması’nın 2022 yılı sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 22,8 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları aldı. İkinci sırayı yüzde 22,4 ile konut ve kira harcamaları, üçüncü sırayı ise yüzde 21,3 ile ulaştırma harcamaları aldı.

HANEHALKI BAŞINA 12 BİN 159 TL

Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama türleri ise yüzde 1,4 ile eğitim hizmetleri, yüzde 2,2 sağlık ve yüzde 2,5 ile eğlence ve kültür harcamaları oldu. Aylık ortalama tüketim harcaması hanehalkı başına 12 bin 159 TL ve eşdeğer fert başına 6 bin 259 TL olarak tahmin edildi.

HARCAMA KALIPLARI DEĞİŞTİ

Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları; ulaştırma harcamalarına yüzde 22,5, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 21 ve konut ve kira harcamalarına yüzde 20,8 pay ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; ulaştırma harcamalarına yüzde 27,2, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 22,9 ve konut ve kira harcamalarına yüzde 18,5 pay ayırdı.

EN DÜŞÜK PAY EV EŞYASI HARCAMALARINDA

Düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere göre gıdaya iki kattan daha fazla pay ayırdı. Gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2022 yılındaki dağılımına bakıldığında; en düşük gelir grubu olan birinci yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalkları, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 35,8, konut ve kira harcamalarına yüzde 29,3, ulaştırma harcamalarına yüzde 8,3 ve mobilya ve ev eşyası harcamalarına yüzde 5,5 pay ayırdı.

YÜKSEK GELİR GRUBUNDA EN BÜYÜK PAY ULAŞTIRMA

En yüksek gelir grubu olan beşinci yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalkları ise, ulaştırma harcamalarına yüzde 28,5, konut ve kira harcamalarına yüzde 19,3, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 16,6 ve lokanta ve otel harcamalarına yüzde 6,8 pay ayırdı. Tek kişilik haneler konut ve kiraya kalabalık hanelerden bir buçuk kat daha fazla pay ayırdı

Hanehalkı büyüklüğüne göre tüketim harcamalarının 2022 yılındaki dağılımına bakıldığında; tek kişilik hanehalkları, konut ve kira harcamalarına yüzde 27,7, ulaştırma harcamalarına yüzde 20,4 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 16,8 pay ayırdı. Hanehalkı büyüklüğü 7 ve daha fazla kişi olan hanehalkları, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 35,9, konut ve kira harcamalarına yüzde 18,8 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 14,4 pay ayırdı.