HABER: EBRU TAŞDEMİR / KAMERA: FİKRET TURAN

Bursa’da Meme Kanseri Fardındalık Ayı sebebiyle Orhan Kara İlkokulu’nda velileri bilinçlendirme semineri düzenlendi. Op. Dr. Can Başaran düzenlenen seminerde her sekiz kadından birinin meme kanseri olduğuna değinirken erken tanının ise tedavideki öneminin altını çizdi.

‘HER SEKİZ KADINDAN BİRİ MEME KANSERİ OLUYOR’

“Son zamanlarda teknoloji sayesinde kanser haberlerini çevremizden daha sık duymaya başladık. Eskiden çekinirdi insanlar şimdi ise ameliyat olup göğsünü gere gere ben ameliyat oldum diyorlar.  Arkadaşınızdan duyuyorsunuz, sosyal medyada görüyorsunuz dikkatinizi çekiyor. Hasta olmuş kemoterapi almış, ameliyat olmuş. Bu şekilde aslında bir farkındalık oluşturmaya başlıyorsunuz. Şimdi pembe kurdele ile dünyada bu farkındalık oluşturuluyor. Peki bu farkındalık için bir şey yapıyor musunuz? Erken tanı için bir şey yapıyor musunuz? Mutlaka kendi kontrolünüzü kendiniz yapın öncelikle.”

‘ERKEN TANI HAYAT KURTARIR’

“Dört kişiden biri  kanser olurken hayatımda bir döneminde erkekler de dahil, sekiz kadından biri de meme kanseri. Demek oluyor ki Türkiye yayınlarına baktığımız zaman, Türkiye’de tanı konulan kanserlerin kadınlarda yüzde yirmi beşi meme kanseridir. Her sekiz kadından biri meme kanseri oluyor. Bunların da bütün kanserler arasında yüzde yirmi beşi kontrol dedik ya şimdi bir risk var dolu tarafına bak boş tarafına bak diyor. Esasında bir meme muayenesiyle yüzde yirmi beşten kendini kurtarabiliyorsun bu da erken tanı ile mümkün. Erkan tanı hayat kurtarır.

Biz nasıl tanı koyacağız, erken tanınan bir kanser erken tanınırsa da meme kanseri yüzde doksan dokuz tedavi etmemiz lazımdır.”

‘MEME KANSERİ HER YAŞTA GÖRÜLEBİLİR’

“Meme kanseri her yaşta görülebilir, benim yaşım yetmiş artık bu saatten sonra başıma gelmez demeyin. Her yaşta bakın bu çocuk çok daha ufak, yirmi yaşında olur mu? Olur gebeymiş gebede olabilir. Emziren en tehlikeli hızlı gelişim zamanı özellikle. O yüzden her yaş grubunda biz uyanık olmak durumundayız. Ailede meme kanseri olanlar da, evet ailesel geçebiliyor meme kanseri ama şu yanılgıya düşmüyor. Ailesel geçenler yüzde beş, ondur. Yüzde doksanı der ki bizim ailede hiç kimsede yoktur. Nasıl oldu?

Amacına uygun kullanılmadığında yani emzirmediğinde riskini artırmış olacaksın. Doğum yapmak elbette tercih meselesidir. Ama evren canlılığı da soyunu devam ettirsin diye dürtüyor. Östrojen hormonu var, devam ettirme dürtüsü demektir. Kadınlar hiç doğum yapmazsalar, emzirmezse, geç doğum yaparsa özellikle otuz beşten sonraki doğumlarda bazıları riske atılıyor. Risk ama dediğim gibi yani yüzde doksan dokuz tedavi edebilen risk.

Erken tanıda memeyi kendi kendinize kontrol etmeniz gerekiyor. Adet döneminden sonra adetinizin başladığı günü birinci günü sayıyorsunuz, on, on iki gün sonra kontrol etmeniz doğru olacaktır. Eğer menopozdaysanız bile günü siz belirleyeceksiniz kontrol için. Mamografi ve ultrason öncesi.

Ama memede kabuklanma olursa, damarlar belirginleşirse, cildinde çekinti olursa, bunlar da bir kanser belirtisi olabilir. Yani memende bundan öncekine göre farklı bir şey gördüyseniz korkmayın, kanser belirtisi olabilir, buna hekim karar verir. Böyle bir şey varsa mutlaka hekime görünmeniz gerekir.

Meme süt kanalları ve süt bezlerinden oluşan bir organ. Normal gücünde kanser hücresine gitmesi bir hücreye dönüşmesi ve onun da bir santime gelmesi neredeyse dört beş yılı buluyor. Yani senin eline bir santimlik kitle geldiği zaman onun geçmişi dört beş yıl. Arada kontrol olsaydın biz onu belki iki milim üç milim değil daha kitle oluşmadan o seviyede yakalayabilecektik. O yüzden kontrol önemli.”

‘KANSER HERKESE EŞİT DAVRANIR KİMSEYİ AYIRMAZ’

“Kırk yaşından sonra mamografiyi öneriyoruz. Evet bir de kullandığımız bildiğiniz gibi ultrason var. Ultrason da yirmili yaşlardan itibaren öneriliyor. Neden önemli çünkü hepsi elimize gelmeyebilir.

Önemli olan kitleyi ne kadar ufak yakalarsanız o kadar iyi.  Ufak yakalamazsan ne oluyor? Büyüyor, meme düşer, ilerler. Çünkü yayılır. Dünyadaki en adil hastalıktır kanser. Kimseyi ayırmaz, genç, yaşlı, zengin fakir, kadın, erkek fark etmez herkese eşit davranır kimseyi ayırmaz. O yüzden de erken konuşmakta fayda var.  Fark edildiğinde memeyi almaktansa ve yeni vakalarda ya da bazı erken vakalarda ışık almak istemeyenler de cerrahi yapıyoruz.

Otuz yaşından itibaren eğer düzenli egzersiz yapmıyorsanız kas kütlenizin yüzde birini kaybediyorsunuz. Evet yüzde biri yerine de kolay gelmiyor. O yüzden düzenli egzersiz şart ilerisi için, ileriye yatırım için.”

“Türkiye’de en eski başlayan ekibiz biz. Avrupa’da da vaka sayısı en çok yani ne yaptık? Biz tedavi ediyoruz ama bizde bir laf vardır, hastalık yoktur, hasta vardır. Başınıza geldiği zaman size birilerine soruyorsunuz. Hani sende de vardı ne oldu?

Erken tanı için mutlaka kontrol olmak gerekiyor. Her ayın onuncu günü, ondan sonra ellerinizle, gözlerinizle bir kabuklanma, çekilme, damarlarda belirginleşme, herhangi bir farklılık var mı diye bakın. Sonra elinizde muayenenizi yapın. Ultrason yaşınız yirmiyi geçtiyse yılda bir geliyor. Kırkı geçtiğimiz zamanda mutlaka iki yılda bir mamografimizi çektirelim.

Benim seksen yaşında hastalarım hala makyajını yapıyor, rujunu sürüyor öyle geliyorlar kontrole. Yaşınız doksan da olsa uzun ömür versin, risk azalıyor. Bu iyi bir şey Ama kontrolsüz kalmayacağız. Çünkü kanserden erken tanı tedavi şansını arttırıyor. Memenin bir kısmını da alabiliriz, içini de  boşaltabiliriz. İçini boşaltmayıp ufaltıp dikleştirebiliriz.” ifadelerini kullandı.