ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), güneşteki aktivitelerin, hafta sonuna kadar GPS, iletişim uydularını ve bazı askeri radyo kanallarını olumsuz etkileyecek jeomanyetik fırtınaların meydana gelebileceği konusunda uyarıda bulundu.

HANGİ ALANLARI ETKİLEYECEK?

NOAA tarafından Salı günü yayımlanan uyarı mesajında, “Jeomanyetik fırtınalar, Dünya’ya yakın yörüngedeki ve Dünya’nın yüzeydeki altyapıyı etkileyebilir, (bu da) potansiyel olarak iletişimi, elektrik iletim şebekesini, navigasyonu, radyo ve uydu operasyonlarını bozabilir” ifadeleri kullanıldı.

Denizcilik ve genel havacılık sistemleri tarafından kullanılan düşük frekanslı seyahat sinyalleri, haftanın geri kalanında benzer şekilde etkilenebileceği belirtildi.

‘ABD ORDUSUNUN KULLANDIĞI HF RADYO İLETİŞİMLERİ KESİNTİYE UĞRAYABİLİR’

Bunlara ek olarak, NOAA yüksek frekanslı (HF) radyo iletişimleri kesintiye uğrayabileceği de aktarıldı. ABD ordusu, karadan karaya ve karadan havaya iletişim araçlarında HF telsizlerini kullanıyor. Arıca arama ve kurtarma operasyonlarını yürüten hükümet kurumlar da HT radyo iletişim araçlarını kullanıyor.

‘HAVA ŞARTLARI UYGUNSA GÖRÜLEBİLİR’

NOAA, ‘fırtınanın auroralar(başlangıcı) , hava koşulları uygunsa, Pennsylvania’nın güneyinde, Iowa’ya ve Oregon’a kadar görülebileceğini’ bildirdi.

‘G3 ŞİDDETİNDE OLACAK’

Açıklamada, şiddeti G3 olacağı belirtilen söz konusu güneş fırtınasının Dünya üzerinde “orta” etkileri olabileceği ifade edildi. G3 seviyedeki fırtınaların uydu sistemlerinde sorunlara ve enerji şebekelerinde bazı kesintilerine neden olması beklendiği belirtilerek, şu bilgiler paylaşıldı:

– Uydu bileşenlerinde, yüzey şarjı değişebilir, düşük yörüngedeki uydularda sürüklenme artabilir ve yöneltme sorunlarının düzeltilmesi gerekebilir.

– Ayrıca, bu tür fırtınalar, ‘aralıklı uydu navigasyon ve ‘düşük frekanslı radyo navigasyon’ sorunlarını’ yaratabilir.

Bunun anlamı da konumlandırma, navigasyon ve zamanlama için kullanılan Global Konumlandırma Sistemi(GPS) ve bir diğer benzeri olan Küresel Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS) bozulabilir.

GÜNEŞ FIRTINALARI ŞİDDETİ NEDİR?

Jeomanyetik fırtınalar, G5 seviyesi en şiddetli olmak üzere, G1’den G5’e kadar bir aralıkta ölçekleniyor.
Bu tür fırtınalar, güneşin aktivitesinin (güneş döngüsü) artıp azalmasına bağlı olarak periyodik olarak meydana geliyor ve herhangi bir felaket yol açması beklenmiyor.

‘3 GÜNLÜK FIRTINANIN ETKİLERİNİ KESİN OLARAK SÖYLEMEK ZOR’

ABD hükümeti adına çalışan bir uzman, Breaking Defense’e yaptığı açıklamada,” Kesin olarak 3 gülük fırtınanın etkilerini tam olarak ne olacağını söylemek zor. Kategorik olarak, üst atmosfer etkilenecek ve atmosferik sürüklenme artacak. Bu, etkin olmayan uydular da dahil olmak üzere LEO (Düşük Dünya Yörüngesi) molozlarının bir süre daha yüksek bir oranda yeniden girebileceği anlamına geliyor” dedi.

‘KUTUPLARDAKİ TİCARİ UÇUŞLAR ETKİLENEBİLİR’ 

Fırtınanın şiddetine bağlı olarak, GNSS ve iletişim kesintileri nedeniyle kutup üstü ticari hava uçuşlarının etkilenebileceğini ifade eden uzman, bütün büyük hava şirketlerinin, daha düşük irtifalarda uçulması veya gaz ikmal için bir yerde durulması gerektiğine dair karar veren meteorologları ve uzay havası uzmanları olduğunu hatırlattı.

SÖZ KONUSU FIRTINALARIN NEDENİ NEDİR?

Güneşin atmosferinden veya koronasından gelen büyük plazma patlamalardan kaynaklanan ve Koronal kütle atımı (CME) olarak bilinen bu patlamalar ilk olarak 14 Ağustos’ta tespit edildi. CME’ler Dünya’nın manyetik alanını vurarak altüst edecek kendi manyetik alanlarını yaratıyor.

‘SPACEX ÖN PLANA ÇIKIYOR’

Öte yandan Uydu sistemlerinde en bilinen örneklerden biri olarak Elon Musk’ın SpaceX şirketinin projesi olan Starlink projesi ön plana çıkıyor. Büyük bir uydu ağı üzerinden internet hizmeti sağlama hedefi olan Starlink ile dünyanın alçak yörüngesine yerleştirilen uydular sayesinde dünyanın en ücra noktalarına dahi yüksek hızlı internet hizmeti verilmesi amaçlanıyor. Bu sistemlerde meydana gelebilecek aksaklıklar, internete erişimde sorunlar yaşanmasına neden olabiliyor.