Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorunu 20 yıl sonra çözüldü. 1.8 milyon EYT’li TBMM’den geçen yasa tasarısı sonrasında erken emeklilik hakkı kazandı. EYT’nin ardından erken emeklilik fırsatı getiren yeni düzenleme hayata geçiyor.

Çalışma hayatında yeni uygulamalar tek tek devreye alınırken Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yeni dönemde önündeki dosyalardan biri de emeklilik sisteminde yapılacak düzenlemeler olacak.

Bunların başında anneler ve ev kadınlarının erken emekliliği ile Bağ-Kur ve SGK primlerinin 7.200 güne eşitlenmesi geliyor.

BAĞ-KUR VE SGK PRİMLERİ EŞİTLENİYOR

Yeni Asır’dan Faruk Erdem’in haberine göre, Bağ-Kur kapsamında bulunan 1 milyon esnafın erken emekliliğine kapı aralayacak düzenlemede küçük esnafın 9000 gün yerine 7.200 gün’den emekli olması sağlanacak.

Böylece küçük esnaf 5 yıl önce emekli olma şansını elde edecek. Kapsamın belirlenmesinde esnafın yanında çalışan işçi sayısı basit usulde vergilendirme ve vergiden muaf esnaf olma gibi özelliklere bakılacak. Ancak kapsamın geniş tutularak tüm Bağ-Kurluları kapsaması da gündemde.

8 Eylül 1999-30.01.2008 arası sigortalı olan Bağ-Kur’lularda gün sayısı şartı hem kadın hem erkeklerde 25 yıl yani 9 bin gün olarak belirlenmiş ancak yaş şartı kadınlarda 58 erkeklerde ise 60 şartı ile uygulanmıştır. Yeni düzenleme böylece hem kadınlarda hem erkeklerde prim gün şartını 9000’den 7200’e çekecek.

7200 prim gününü tamamlayanlar sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenen yaşı sağlıyorsa emekli olabilecek. Ancak primi dolsa da yaşı beklemek gerekecek. 01.05.2008 sonrası sigortalılığı başlayanlar için ise yine 9 bin gün şartı ve kadınlarda 58 erkeklerde 60 yaş ile başlayan ve 65’e kadar kademeli olarak artan emeklilik yaşının tamamlanması gerekiyor.

Yapılacak 1800 günlük indirim ile bu tarihte sigortası başlayan Bağ-Kur’lular da 7200 gün ile emekli olabilecek. Tabi yine kadınlarda 58 erkeklerde 60 olan yaş şartının da tamamlanması gerekecek. Bu arada EYT’liler içinde henüz 9 bin günü doldurmamış Bağ-Kur’lular yasa düzenlemesi kapsamına girerlerse 7200 günleri varsa hemen emekli olabilecekler.

SON 7 YILA BAKILIYOR

Mevcut durumda farklı kurumlarda çalışmış sigortalılar için iki yöntem uygulanıyor.
2008’den önce sigortalı olanların emekli olacağı kurumu son 7 yıllık sigortalılık süresindeki 1261 gün belirliyor.

Bu süre içinde hangi kurumdan 3.5 yıl ve fazlası çalışma varsa o kurum seçiliyor. 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olanlar ise hangi kurumdan daha fazla prim ödemişse o kurumdan emekli olabiliyor. Bu sigortalılar için 3.5 yıla bakılmıyor. Ancak Bağ-Kur ile SGK primlerinin eşitlenmesi söz konusu olduğunda farklı kurumlarda çalışanlar için böyle bir hesaplama yapılması da gerekmeyebilecek.

KADINLARA YENİ SİSTEM

Bir başka emeklilik reformu ise ev kadınları ve anneler için gelecek. Aile Koruma Kalkanı Paketi kapsamında ev kadınları hem sosyal güvenceye kavuşacak hem de yıpranma hakkı benzeri bir uygulama ile erken emekli olabilecek. Bu arada SGK ile Bağ-Kur primlerinin eşitlenmesi de erken emeklilik imkanı getirecek. Aile Koruma Kalkanı paketi ile gündeme gelecek olan sistem 4 ayaklı yürütülecek.

İlk bölümde hiç sigortası olmayan, ya da bu güne kadar çalışma imkanı bulamamış ev kadınlarının sosyal güvencesi ve emekliliği sağlanacak. İkinci adımda ise anneler açısından çocuk sayısına göre erken emeklilik imkanları devreye alınacak.

Üçüncü adımda da çalışan anneler için bir yıpranma düzenlemesi ile hem yaş şartı hem de prim desteği ile erken emeklilik sağlanacak. Son adım ise doğum borçlanması ile ilgili olacak. Sigortadan önce dünyaya gelen çocuklar için de doğum borçlanması yapılarak prim kazanma ile ilgili de çalışma başlatılacak.

PRİMLERİ DEVLET ÖDEYECEK

İlk adımda herhangi bir sosyal güvencesi olmayan ve primi de bulunmayan ev kadınları için sigorta sistemi devreye alınacak. Anneler isteğe bağlı sigorta sistemi ile sosyal güvenceye kavuşturulacak. Burada ödenecek primlerin her ay üçte birini devlet karşılayacak. Ev kadınları daha az prim ödeyerek daha erken emekli olabilecek.

Sadece emeklilik değil sosyal güvence ile birlikte sağlık hizmetlerinden de ücretsiz yararlanabilecekler. Aynı anda yürütülecek olan Bağ-Kur SGK prim eşitliği gerçekleştiğinde de 5.400 gün olan kısmi emeklilik şartı 4.500 güne kadar çekilebilecek.

ÇOCUĞA GÖRE YAŞ ŞARTI

Ev kadınlarına getirilecek sosyal güvence ve emeklilik hakkı anneler için daha avantajlı olacak. Çocuk sahibi olan ev kadınları isteğe bağlı sigorta yaptırdıklarında kendilerine verilecek prim desteğinin yanında erken emeklilik hakkına da kavuşmuş olacak. Fiili Hizmet zammı olarak belirtilen yıpranma sistemi ile çocuk sayısına göre hem prim katkısı hem de yaş şartında esneklik gerçekleşecek. Anneler için her yıl primlerine belli miktarda eklenme yapılacak. Burada kriter çocuk sayısı olacak.

YIPRANMA HAKKI GELECEK

Ev kadınlarına uygulanacak yıpranma çalışan anneler için de geçerli olacak. Çalışan annelere de çocuk sayısına göre prim eklemesi yapılacak. Bu eklenen primler ile daha az çalışıp daha çok prim sahibi olan anneler için yaş şartı da geriye çekilecek. Her yıl 90 günü bulan bir prim desteği sağlanacak. Bu 4 yıl çalışan bir annenin 5 yıl prim kazanması anlamına gelecek. Anne ne kadar fazla prim kazanmış ise yaş şartı da o kadar geriye gidecek. Örneğin anneye 2 yıllık bir prim eklenmiş ise yaş şartı 2 yaş geriye çekilecek. Burada da çocuk sayısı önemli kriter olacak.