Milyonlarca çalışan uzun süredir talep ettikleri konuların çözüme kavuşması için Torba Yasa bekliyor.

Seçimlerin ardından hazırlanan ilk Torba Yasa Meclis’ten geçti. Ancak eksik çıkan EYT yasası tamamlanmadığı gibi özellikle esnafın beklediği prim eşitlemesi, staj ve çıraklık mağduriyeti gibi konular ilk torba yasada yer almadı.

Meclis 2023 ek bütçe teklifini yasalaştırarak tatile girerken, milyonlarca çalışanın merakla beklediği ikinci Torba Yasa sonbahara kaldı.

Meclis yeni yasama dönemine ekim ayında başlayacak. Böylece çalışanların beklediği düzenlemelerin de ekim ayından itibaren Meclis gündemine gelmesi bekleniyor.

İktidara yakın basın yayın organlarında sıkça dile getirilen ikinci Torba Yasa’da hangi konuların yer alacağı merak konusu.

İkinci Torba Yasa’da yer alması beklenen konular şöyle:

BAĞKUR PRİM EŞİTLEMESİ

İkinci Torba Yasa’da yer alması beklenen ilk konu BağKur’luları ilgilendiriyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, BağKur’da prim gün şartını 9000’den 7200’e indirecek düzenleme üzerinde çalışıyor. Düzenleme yaklaşık 1 milyon esnaf  ve çiftçiyi yakından ilgilendiriyor. Konuyla ilgili ilk olarak çalışmanın kapsamı belirlenecek. Öncelikle küçük esnaf tespiti yapılacak. Bu kapsamda iş yerinde çalışan işçi sayısı ile basit usulde vergilendirme ve vergiden muaf esnaf olma gibi çeşitli alternatifler üzerinde değerlendirmeler sürüyor.

BAĞKUR’DA TARİH KRİTERİ NE OLACAK?

Ayrıca tarih kriteri de belirlenecek. Yapılacak düzenlemenin tüm süreleri kapsayıp kapsamayacağı belirlenecek. Geçtiğimiz Mart ayında yürürlüğe giren EYT yasası ile 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanlarda yaş şartı kaldırıldı.

EYT’lilerden Bağ-Kur’lu kadınlar 20 yılı (7200 gün), erkekler ise 25 tam yılı (9000 gün) tamamladığında emekli olabiliyor. Eğer yeni düzenleme tüm süreleri kapsarsa, Bağ-Kur reformu kapsamına giren EYT’li erkek sigortalıların da yaşlılık aylığına hak kazanma koşulu 7200 güne inecek. Böylece kadın ve erkek sigortalılar eşitlenecek. 9000 günü tamamlayamayan EYT’li erkek esnafa erken emeklilik yolu açılacak. 7200 gün tamamlanır tamamlanmaz emekli olunabilecek.

8 EYLÜL 1999’DAN SONRA SİGORTALI OLANLAR

Yapılacak düzenleme, 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olan ve reform kapsamına giren Bağ-Kur’lularda ise hem kadınların hem erkeklerin prim gün  şartını 1800 gün azaltacak. 7200 prim gününü tamamlayanlar sigortalılık başlangıç tarihine göre
belirlenen yaşı (9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 arası başlangıçta kadınlarda 58, erkeklerde 60, sonrasında 65’e varan) sağlıyorsa hemen emekli olabilecek.

EV KADINLARINA EMEKLİLİK

Emeklilik için bir diğer reform da kadınlar için yapılacak. Ev kadınlarının isteğe bağlı sigorta primlerinin 3’te 1’ini devletin karşılayacağı modelin de Ekim’de Meclis’e sunulacak torba tasarı ile hayata geçirilmesi bekleniyor. Yapılacak düzenleme ile isteğe bağlı sigorta için SGK’ya başvuran kadınlara prim desteği verilecek.

İsteğe bağlı sigorta ile emeklilik için her ay en az brüt asgari ücretin yüzde 32’si oranında prim yatırılırken, yürürlükteki asgari ücrete göre aylık 4 bin 292 lira 52 kuruş olan bu ödemenin bin 430 lira 84 kuruşunu devlet yatıracak. Ev kadınları aylık 4 bin 292 lira 52 kuruş yerine 2 bin 861 lira 68 kuruş prim ödeyerek emekli olabilecek.

Mevcut tutar üzerinden devlet ev kadınlarına yıllık 17 bin 170 lira destek sağlamış olacak. Üstelik asgari ücret arttıkça prim desteği de yükselecek.

YAŞ DA MASADA

Emeklilik reformu kapsamında bir düzenleme de ‘yaş’ için olacak. Emeklilik yaşının özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilmesi planlanıyor. Seçim beyannamesinde yer alan bu düzenlemenin detayları merak edilirken, Meclis’e Ekim ayında sunulacak torba tasarıda yer alıp almayacağı da heyecanla bekleniyor.

Burada, ağır işlerde uygulanan yıpranma payı sistemine benzer bir model konuşuluyor. Bu modelin hayata geçirilmesiyle, çocuk sayısına göre emeklilik yaşı esnetilebilecek. Annelere çocuk sayısına göre prim eklenip, yaş şartından da indirim yapılabilecek.

MEMUR İÇİN DE HAZIRLIK VAR

Ekim’de görüşülecek torba yasa teklifindeki maddelerden birinin de memurlara yönelik olması bekleniyor. Bu maddeyle, 1’inci dereceye gelen tüm kamu görevlilerinin 3600 göstergeden yararlanmasının yolu açılacak. 3600 ek gösterge düzenlemesi 15
Ocak’ta yürürlüğe girmişti. Bu yasanın dışında kalan memur, şef, tekniker, veri hazırlama kontrol işletmeni ve diğer birinci dereceye gelen bütün kamu görevlileri yeni düzenlemeyle 3600 ek göstergeden yararlanabilecek

Bu düzenleme memurların emekli ikramiyelerini ve emekli aylıklarını yükseltecek.

ÇALIŞANLARIN BEKLEDİĞİ DÜZENLEMELER

Milyonlarca çalışanın düzenleme yapılmasını beklediği başka konular da var.

EYT KISMİ VE 5000 GÜN BEKLİYOR

EYT yasası mart ayında çıktı. Ancak yeni yasada kademeli prim koşulunun korunması nedeniyle çok sayıda EYT’li emeklilik hakkından yararlanamadı. EYT’liler 8 Eylül 1999 öncesi işe girişlerde 5000 primle emeklilik şartının sağlanmasını istiyor.

EYT’lilerin tamamlanmasını istediği bir başka konu da kısmi emeklilik. 8 Eylül 1999 öncesinde 3600 gün primle kadınlar 50, erkekler 55 yaşında kısmi emeklilikten yararlanabiliyordu. Ancak son düzenleme ile kısmi emeklilikte 99 öncesi koşullara dönülmedi. EYT’liler bu haklarını da geri istiyor.

STAJ VE ÇIRAKLAR BORÇLANMA İSTİYOR

Çalışma hayatındaki bir başka beklenti de staj ve çırak mağduriyetinin son bulması. Staj ve çıraklık döneminde sigorta girişleri yapılan ancak bu süreler emeklilik hesabına dahil edilmeyen milyonlarca çalışan borçlanma hakkı istiyor.