Kaş, antik dönemde Antiphellos olarak adlandırılan yerleşimin üzerinde gelişmiş. Kentin ilk adının Habesos olduğu biliniyor. Kıyıdan Phellos kentinin limanı olduğu için Phellos’un karşısı anlamına gelen Antiphellos denilmiş buraya. Antiphellos, Likya’nın altı önemli kentinden biriymiş. Roma döneminde önem kazanan ve Bizans döneminde Piskoposluk merkezi olan liman kenti Arap akınları sırasında hasar görmüş. Türklerce alındıktan sonra Antiphellos’tan esinlenerek, Andifli denilmiş bu yerleşime.
Osmanlı döneminde kaza merkezi, şimdi Kaş’ın bir köyü olan 22 km uzaklıktaki kasabaymış. 1903 yılında Andifli (Kaş) kaza merkezi yapılmış ve gelişmeye başlamış.
Kaş bir ölçüde korunmuş, en azından Bodrum ya da Marmaris’le kıyaslayacak olursak fazla yağmalanmamış bir sahil kasabası. Korunmasını yolsuzluğa (!) borçlu. 1970’li yıllara kadar yolu bulunmayan, insanların yağmur suyu içtiği Kaş, bu sayede yağmadan kurtulmuş. Buna rağmen ilk gittiğim yirmi beş yıl öncesine göre inanılmaz şekilde büyüdüğünü de söylemeden edemeyeceğim.
Deniz kıyısında olmasına rağmen, nemin olmayışı, sürekli esen meltem insanı ferahlatıyor. Bu yüzden yolu Kaş’a düşenlerin çoğu büyülenip buraya yerleşiyor.
Lokanta, dükkan ve barların sıralandığı Cumhuriyet Meydanı eski Kaş’ın kalbi. Eski yerleşimin sokak ve caddeleri burada kesişiyor. Meydan teknelerin demirlediği limana bakıyor ve akşam olduğunda bu çevre cıvıl cıvıl oluyor.
İlçenin simgesi ise Uzun Çarşı Caddesinin sonundaki Likya lahdi. Üzerinde sekiz satırlık Likçe bir yazıt ve kabartmalar da görülen lahit MÖ 4.yüzyıla tarihleniyor.
Çukurbağ Yarımadasına doğru giden yolun üzerinde Helenistik döneme tarihlenen bir tapınak, bunun üstündeki yokuşta şimdi cami olarak kullanılan eski bir Rum kilisesi, biraz daha ileride de 26 basamaklı antik tiyatro bulunuyor. Surlar, kayalara oyulmuş mezarlar ve yer yer görülen Likya tipi lahitler Antiphellos’tan günümüze ulaşmış diğer kalıntılar.
MEİS ADASI
Kaş’ın tam karşısında yaklaşık 2 km uzağında Yunanistan’ın Meis adası yer alıyor. Kaş, Meis’in can damarı, zira Meisliler ihtiyaçlarının büyük bölümünü Kaş’tan karşılıyor. Zaten Kaş’ın yerlileri de Meis’ten göç etmiş. Eskiden 10 bin kişinin yaşadığı Meis’te şimdilerde kışları 300-400 kişi yaşıyor, ama Meis’e uçak seferleri düzenleniyor ve bu küçük ada turizmden büyük gelir sağlıyor. Pasaportu ve vizesi olanlar Meis’e Kaş’tan teknelerle günü birlik gidip, gelebiliyor. Meis ayrı bir yazının konusu ancak Kaş’a kadar gelmişken görmemek gerçekten hata olur.
Kaş’ta yılın dokuz-on ayı denize girilebiliyor. İlçe merkezindeki Küçük Çakıl Plajı yüzmek isteyenlerin ilk tercihi. Buradan devam edildiğinde daha büyük bir koy olan Büyük Çakıl’a varılıyor. İki plajın içinden de kaynak suyu çıktığı için deniz oldukça soğuk. İlçenin tam karşısındaki karadan ulaşımın bulunmadığı Limanağzı Plajı da Kaş’taki bir başka seçenek. Çukurbağ Yarımadasındaki İnceboğaz ve Hidayet Plajları ilçe yakınlarındaki denize girebileceğiniz yerler. Ve bu plajların hepsi tertemiz, mavi bayraklı yerler.
Kalkan yolu üzerindeki Kaputaş Plajı ise Dünya’nın en güzel plajlarından biri olarak kabul ediliyor. Yol üzerinden 187 basamaklı merdivenlerle inilen plaj aynı adı taşıyan dar kanyon sayesinde oluşmuş. Meraklısı içine güneşin giremediği bu dar kanyonu da gezebilir.
Kaş’tan kalkan gezi tekneleriyle çevreyi keşfetmek olanaklı. Özellikle Kekova’yı görmek gerek. Kekova’ya düzenlenen tekne turlarının ilk durağı Üçağız köyü. Daha sonra yalnızca denizden ulaşılabilen Kaleköy’e varılıyor. Antik Simena kentinin üzerinde gelişen ve tamamı SİT alanı olan Kaleköy şirin kalesi, denizin içindeki lahitleri ve bozulmamış taş evleriyle son derece güzel bir yer. Kaleköy’ün karşısında ise depremlerle suya batmış bir kent ve bu nedenle karadan kopmuş Kekova adası yer alıyor.
Beydağları’nın bir kolu Akdağlar ise 3000 metreye varan dorukları ve yaylalarıyla Kaş civarında yaşayıp da yaz sıcağıyla bunalanların kaçış noktası. Akdağ’ın eteklerinde İslamlar, Üzümlü, Bezirgan ve Gökçeören gibi birbirinden güzel yayla köyleri yer alıyor. Sahil köylerinin yaylaları ise Gömbe’nin etrafında sıralanıyor. Bizans döneminde piskoposluk merkezi olduğu bilinen Kaş’a 70 km uzaklıkta Gömbe tarihi boyunca yayla köylerinin alışveriş merkezi olmuş; Temmuz-Ağustos aylarında kurulan panayırı yöre halkının büyük ilgisini çekiyor. 60 metre yükseklikten düşen Uçarsu Şelalesi ve bir krater gölü olan Yeşil Göl de Gömbe’deki doğa harikaları.
DEMOKRASİNİN BEŞİĞİ: LİKYA
Likyalıların iki yüz civarında kent kurduğu kabul ediliyor, bunların büyük bölümü Kaş çevresinde bulunuyor. Hemen hemen her köyde Likyalılardan kalma kalıntılar görülüyor. Likyalıların Anadolu’nun kıskanç savunucusu olduklarını ve dara düşen kardeşlerinin yardımına koştuklarını biliyoruz. Mısırlılara karşı Hititlerin, Yunanlılara karşı Troyalılara omuz verdiklerini antik kaynaklardan öğreniyoruz. Aynı zamanda “özgürlük delisi”ydi Likyalılar; başkent Xanthos’ta teslim olmamak için son ana dek savaşmış, sonra da kurtulamayacaklarını anlayınca kendilerini yakmışlardı. İşte bu kahramanlıkları yüzünden “Likyalılara hiçbir zaman, hiçbir kimse bey olamadı” demişti dönemin yazarları.
Likyalılar bundan iki bin yıl önce çağdaş demokrasiyi bile geride bırakan bir birlik kurmuşlardı. Askerlerin ağır bastığı Atina demokrasisinin aksine Likya’da yöneticiler ve milletvekilleri daha çok sivillerden oluşuyordu ve başkanlar bir yıllığına değişik bir kentten seçiliyor, kadınlar da meclis başkanı seçilebiliyordu.
NASIL GİDİLİR?
Kaş, Bursa’ya 692 km, İstanbul’a 940 km, Ankara’ya 704 km ve İzmir’e 486 km uzaklıkta. Uçakla gitmek isteyenler ise 190 km uzaklıktaki Antalya’yı ya da 160 km uzaklıktaki Dalaman’ı tercih etmeli. Kaş’a 17 km uzaklıktaki Kaputaş Plajına gitmek içinse Kalkan-Patara minibüslerine binmek gerekiyor.
YORUMLAR