Oxford Sözlüğü, İngilizce ‘goblin mode’ teriminin çevrimiçi oylamayla yılın kelimesi olarak seçildiğini duyurdu.

NE DEMEK? 

İngilizcedeki ‘goblin’, her halk kültüründe kötü ruhlu, huysuz, zararlı, tuhaf vücutlu, cin ahalisinden hayali varlıklara denk gelen bir kelime. Türkçedeki karşılığı ‘gulyabani’ olarak düşünülebilir. ‘Mode’ da Türkçeye ‘yaşam biçimi, hayat tarzı’ olarak çevriebilir. Günümüzdeki anlamıyla goblin tarzı ise Oxford Sözlük’te “tipik olarak sosyal normları veya beklentileri reddeden şekilde, mazeret göstermeksizin rahatına düşkün, tembel, hırpani veya açgözlü bir davranış türü” olarak tanımlanıyor.

Tembellik, derbederlik, kişisel temizlik duygularının zayıflaması gibi halleri yansıtan goblin modu, aynı zamanda, toplumun dayattığı estetik standartlarına ve sosyal medyada bireylere dayatılan sürdürülemez yaşam tarzına başkaldırı niteliği de taşıyor.

İlkin 2009’da Twitter’da görülen ‘goblin modu’, 2022’de küresel çapta pandemi kapanmalarından belirsiz bir dünyaya çıkıldığında popülerlik kazandı.

‘ÇÜNKÜ ÇOK BUNALDIK’ 

Oxford Diller Başkanı Casper Grathwohl, “Yaşayıp bitirmekte olduğumuz yıl göz önüne alındığında, ‘goblin modu’ bu noktada biraz bunalmış hisseden hepimizde yankılanıyor” izahatını getirdi.

Yılın kelimesi seçimiyle ‘son 12 ayın karakteri, ruh hali veya meşguliyetlerini yansıtmak’ amaçlanıyor.

‘BİTMEYEN PANDEMİ İLE 3. DÜNYA SAVAŞI ARASINDA’ 

Bunun goblin modu olarak tezahür etmesini, İngiliz gazetesi The Guardian şöyle değerlendirdi:

“Pandeminin üçüncü yılı ile Üçüncü Dünya Savaşı’nın başlamasından korkulan zaman arasındaki bir noktada, gelecek çağın gizemli habercisi olan zamanın ruhuna yeni bir cümle girdi: insanlar ‘goblin moduna’ geçiyordu.”

“Terim, yozlaşmanın konforunu kucaklar: Günü yatakta 90 Day Fiancé dizisini sessize alıp izlerken sosyal medyada hiç durmadan gezinerek geçinmek, bir paket cipsin ucunu ağzından aşağı dökmek; tost makinesindeki sıcak soslu waffle’ları lavaboya indirmek, çünkü onları bir tabağa koymaya zahmet edememek, evden pijama ve çorapla çıkıp tekel bayisinden sadece tek bir diyet kola alıp dönmek.”

‘KALICI KİMLİK DEĞİL, RUH HALİ’

The Guardian, yakın zamanda goblin moduyla ilgili tweetleri viral olan ve kendini ‘gerçek hayat goblini’ olarak tanımlayan Dave McNamee’nin görüşlerine de başvurdu. İfadenin doğasında açma-kapama, girme-çıkma fikri olduğunu söyleyerek “Goblin modu kalıcı bir kimlik değil, bir ruh halidir” diyen McNamee, şu izahatı getirdi:

“Goblin modu, sabah 2’de uyanıp üzerinde sadece uzun bir tişörtle mutfağa sürünerek gidip tuzlu kraker üzerinde eritilmiş peynir gibi garip bir atıştırmalık yapmak gibi bir şey. Tam bir estetik eksikliğiyle ilgili. Çünkü bir goblin bunun neye benzediğini neden umursasın ki? Bir goblin sunumu neden önemsesin ki?”

İLK KEZ OYLAMAYLA SEÇİLDİ

Oxford, ilk kez bu yılın kazananını, halk oylamasıyla seçti.

Dünya çapında dil verilerinin toplandığı Oxford Diller’in sözlük yazarlarının seçtiği üç kelime – goblin modu, metaverse ve Yanındayım (IStandWith) etiketi – için düzenlenen çevrimiçi oylamada, çoğunluğun tercihi, içinde bulundukları ruh hallini yansıttığını düşündükleri goblin modu oldu.
Paraguay’da şiddetli yağış ve sel – Sputnik Türkiye, 1920, 22.11.2019

EZİCİ ZAFER KAZANDI

Goblin modu, kullanılan 340 binden fazla oydan yüzde 93’ünü alarak ezici zafer kazandı.

Bu seçim, Aralık 2019’da girilen koronavirüs pandemisi kaosunun ve sosyal medyanın getirdiği büyük davranış ve politika değişikliklerinin ardından, tedirgin ve karışık dünyanın yeni bir belirtisi oldu.