Yabancıya gayrimenkul satışında 20 Eylül’de devreye giren Otomatik Değerleme Sistemi’nin etkisi ekim ayında sınırlı kaldı. TÜİK tarafından açıklanan 2021 Ekim ayı konut satış rakamlarına göre eylül ayında 6 bin 630 adetler seviyesinde gerçekleşen yabancıya konut satışları ekimde yüzde 11 oranında düşerek 5 bin 893 adete geriledi.

Yabancıya satış yapan firmalar satışları düşüreceği için sisteme tepki göstermişti. Sektöre göre ekspertiz raporların önceden alınması nedeniyle etki ekimde sınırlı kaldı. Dün itibariyle uygulamada yapılan düzenleme ile artık seçmeli değerleme sistemi getirildi.

Yabancıya yapılan satışları değerlendiren Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı olan Tamer Özyurt, uygulamanın yabancıya yaptıkları satışları yüzde 80 oranında düşürdüğünü kaydederek, “Ancak biz hala eylül ayında yapılan ekspertiz raporları ile satış yaptığımız için bu ay etki sınırlı kaldı. Bu konuda yanlış yapıldığı anlaşıldığı için yanlıştan dönüldü. Hafta sonu gelen ve dün itibariyle uygulanan yeni sistemle artık seçmeli model getirildi. Yeni sistemle isteyen otomatik değerlemeyi, isteyen başka değerleme şirketini seçerek çalışmaya devam edecek” dedi. Özyurt, konut kredi faizinin sınırlı düşmesi ve sadece kamu bankalarında uygulanması nedeniyle ipotekli satışlarda artış beklemediklerini söyledi. Birinci elde konut metrekare maliyetlerinin 10 bin TL, ikinci elde ise 5-6 bin TL bandında seyrettiğini, bu fiyatların tasarruf sahipleri ve yatırımcı için konut piyasasını cazip hale getirdiğini kaydeden Özyurt, “Ancak kredi ile ev almanın dar gelirli için artık hayal olduğunu” söyledi.

Devreye giren otomatik değerlendirmenin yaklaşık 2 milyar TL’nin üzerinden bir yabancıya satışı belirsizlik dönemine soktuğunu, dolayısıyla bu satışların birçoğunun tapu devri olamadığı için rakamlara yansımadığını söyleyen Mars Investment İcra Kurulu Başkanı Hakan Bucak, “Böyle bakınca etkisi elbette olumsuz oldu. Ancak geçtiğimiz hafta otomatik değerleme sistemine bir ek revizyon yapıldı. Buna göre artık otomatik değerlemenin yanında ‘’alıcı veya satıcı’’ değerleme firması seçebilecek. Bu revizyonla birlikte de yabancı yatırımcıya konut satışında artış trendi devam edecek” dedi.

Yabancılara satılan konutların, toplam konut satışları içindeki oranının tarihi bir seviyeye yükseldiğini, toplam satışlarda ise yeni bir rekor için geri sayım başladığını kaydeden İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, “10 yıl önce yabancıların yıl boyunca satın aldığı konutların sayısı, yurt genelinde satılan toplam konut içinde binde 8 pay alırken, şimdi bu oran yüzde 3,9 seviyesine yükseldi. Ekim 2021 dönemi itibariyle toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı ise yüzde 4,3 oldu. Kasım 2021 döneminde yabancıya gerçekleştirilen toplam satışlarda yeni bir rekor seviyeye ulaşacağımızı düşünüyorum. Yılsonunu ise yaklaşık 55 bin adetlik satışla yeni bir zirvede kapatacağımızı öngörüyoruz” dedi. Faizde parasını tutan kişilerin en uygun fiyata peşin almaya yöneldiğini kaydeden Durbakayım, ancak kredili satış için faizlerin yüzde 1 olan psikolojik sınırın altına çekilmesi gerektiğini kaydetti.

Torkam Holding İcra Kurulu Başkanı Mahmut Dereli, yeni değerleme sisteminin sektöre bir miktar fren yaptırdığını belirterek, faiz düşüşlerinin piyasaya yansımalarının zaman aldığını, ancak esas etkinin faizlerin psikolojik sınırın altına çekilmesiyle gerçekleşeceğini söyledi. Genel satışların 1 milyon seviyesine yaklaştığını aktaran Dereli, “Burada son 5 yılın ortalaması olan 1 milyon 300 bin bandının yakalanması önemli. Bu ortalama yakalandığında satışlar arttı diyebiliriz” yorumunu yaptı.

Invest Grup Yönetim Kurulu Başkanı Bahattin Uçar, 250 bin dolara vatandaşlıkta ana hedef, ülkeye daha fazla para girişi sağlamak. Dolayısıyla yeni sistemle artık Türkiye’ye gelen paranın miktarı da düşmeyecek” dedi. Piyasadaki faizler düşse de hala psikolojik sınır olan yüzde 1’in çok üstünde olduğunu belirten Uçar, gayrimenkul fiyatlarının çok yükseldiğini bunun da kar marjını yükseltmesi nedeniyle pek çok yatırımcıyı piyasaya çekerek konut satışlarının yüksek seyretmesini sağladığını söyledi.

TÜİK ekim ayı verilerine göre Türkiye’de ekim ayında 137 bin 401 konut satışı gerçekleştirildi. Ekimde satılan konut sayısı eylüle göre yüzde 6,6 azalırken geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 14,9 artış gösterdi. Eylülde 147 bin 143 konut satılmıştı. Ocak-eylül döneminde ise konut satışları geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 15,2 azalarak, 1 milyon 86 bin 539’a geriledi. İlk el konut satışları ocak-ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16,9 azalışla 329 bin 70 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, ekimde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13,4 artarak 41 bin 914 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 30,5 olarak hesaplandı. Ekimde ipotekli konut satışları geçen yıla göre yüzde 9,7 artarak 28 bin 49 oldu. İpotekli satışlar düşüş eylül ayında yüzde 5.7 düşerek 28 bin 49 adete geldi.