Feridun Eyüpoğlu
Feridun Eyüpoğlu
e-posta: YAZARIN TÜM YAZILARI

Zam vaatleri ve asgari ücret bilmecesi

Geri sayım hızlandıkça gerilimin dozu da yükseliyor.

Son düzlükte kapışma daha hararetli hale geldi.

Ve siyasiler seçmenin gözüne girebilmek oyları kapabilmek için kesenin ağzını açtıkça açıyor. Vaatler havada uçuşuyor!

Kaçta kaçı gerçek olur? O ayrı bir mesele.

Ancak seçmen öncelikle cebine girecek olan paraya odaklanmış durumda! Çünkü alım gücü diye bir şey kalmadı.

Yoksullaşmaya dair neredeyse her gün bir veri açıklanıyor.

Haliyle maaş ve ücret zamlarına dair beklenti öncelik kazanmış durumda!

Vaatler de bol keseden geliyor.

İlk hedefte sayıları EYT sayesinde 15 milyonu bulmuş olan emekliler var.

En düşük emekli aylığını 7 bin 500 liraya yükselten Cumhurbaşkanı Erdoğan, refah payı vaat ediyor. Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu ise 15 bin liralık bayram ikramiyesi ile hedefe ulaşmaya çalışıyor!

Tek seferlik bu cazip paranın dışında sürdürülebilir bir gelir artışı vaadi olmaması ilginç.

Ve daha da ilginçtir ki iyice tuhaf bir hal almış olan emeklilik sisteminin kökten değişmesi gerektiğine dair bir vaat duyamıyoruz.

Yaşanan çok sayıdaki mağduriyeti giderecek bir siyasi irade ya da niyet henüz ortada görünmüyor! Oysa emeklilik sistemine acilen neşter vurulması şart.

Memurlara da elbette ki verilen sözler var.

Mesela Cumhur İttifakı adayı Erdoğan temmuzda iyileştirme sözü verirken… Kılıçdaroğlu, seçilirse en düşük memur maaşını 21 bin 265 TL’ye çıkaracağını açıkladı!

Asgari ücretin 2,5 katı bir rakamı vaat ettiğini ifade ederken Kılıçdaroğlu asgari ücretin bu yıl mevcut haliyle kalacağı izlenimini de yaratmış oldu.

Asgari ücretin geleceğine dair henüz bir sözün Millet İttifakı adına verilmemiş olması da ilginç!

Cumhurbaşkanı Erdoğan ise İstanbul’daki mitingde temmuzu işaret ederek bir ayarlama yapacağı sözünü verdi.

Ancak herhangi bir rakam telaffuz etmedi. Ve herhangi bir kriterin de adını anmadı.

Haliyle senaryolar dolaşmaya başladı asgari ücret zammına dair!

Peki Erdoğan seçildiği taktirde asgari ücret ne kadarlık bir artışa sahne olabilir?

Öncelikle 2023 için geçerli olan asgari ücretin ne kadar olduğuna bakalım. Mevcut asgari ücretin neti 8 bin 506 TL, brütü 10 bin 8 TL, işverene maliyeti ise 11 bin 759 TL seviyesinde bulunuyor.

Senaryo olarak gündeme gelen oranlar arasında yüzde 20 ve yüzde 30 dikkat çekiyor!

Peki niye bu oranlar?

Yüzde 20 kuvvetle muhtemel olarak ilk 6 ayın TÜFE rakamı olarak karşımıza çıkacak. İlk 4 ayda yüzde 15 seviyesinde bir enflasyon kaydedildi. Mayıs ve haziranın toplam enflasyonu da yüzde 4 – 5 aralığında gerçekleşecek.

Eğer ki zam oranı ilk 6 aylık TÜFE’ye göre yani yüzde 20’ye göre yapılacaksa temmuzda net asgari ücret 10 bin 207 TL’ye çıkacak demektir.

Brüt 12 bin 8 lira, işveren maliyeti ise 14 bin 109 TL olarak ikinci yarıyılda geçerli olacaktır bu durumda.

Eğer ki yılbaşında yapıldığı gibi gıda enflasyonu ağırlıklı ve refah payı içeren bir düzenleme olursa da yüzde 30 civarı bir zam beklenebilir. Yani neti 11 bin liraya çıkacak bir asgari ücretle karşılaşma ihtimali söz konusu olur. Neticede brüt asgari ücret 13 bin liraya, işveren maliyeti ise 15 bin liraya çıkar.

Benim tespitlerime göre yüzde 30 ihtimali yok denecek kadar az!

Çünkü fırsatçıların da etkisiyle güçlü bir enflasyonist baskı yaratır öncelikle. Ayrıca işverenler açısından özellikle de sabit kur mağduru ihracatçılar açısından sıkıntıların artacağı aşikar.

Tam da bu nedenlerle yüzde 20’lik enflasyon kaynaklı artış bile yapılmayabilir.

Büyük ihtimalle yüzde 10’luk bir zamla temmuz geçiştirilecek. Ve umutlar yılbaşına ertelenecek.

HABERLER